Gotu Kola (Centella Asiatica) – właściwości, działanie, dawkowanie i najnowsze badania naukowe

Gotu Kola, - efekty

Gotu Kola (Centella Asiatica) to roślina o niezwykle szerokim zastosowaniu w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Znana ze swojego pozytywnego wpływu na zdrowie mózgu, układ krążenia oraz kondycję skóry, jest ceniona za właściwości przeciwzapalne, regenerujące i neuroprotekcyjne. Współczesne badania coraz częściej potwierdzają jej skuteczność w poprawie pamięci, koncentracji, redukcji stresu oraz wspomaganiu odbudowy uszkodzonych tkanek. Jak działa Gotu Kola? Jakie są jej korzyści zdrowotne? Jak dawkować i czy istnieją przeciwwskazania?

Poniższy artykuł to kompleksowe omówienie tej niezwykłej rośliny na podstawie najnowszych badań naukowych.


Spis treści


Czym jest Gotu Kola i skąd pochodzi?

Pochodzenie i historia stosowania Gotu Kola w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej

Gotu Kola, znana również pod nazwą Centella Asiatica, to roślina zielna należąca do rodziny selerowatych (Apiaceae). Naturalnie występuje w regionach tropikalnych i subtropikalnych Azji, szczególnie w Indiach, Chinach, Indonezji, na Sri Lance, a także w niektórych rejonach Afryki. Wzmianki na temat jej leczniczych właściwości pojawiają się w wielu starożytnych tekstach medycyny ajurwedyjskiej i tradycyjnej medycyny chińskiej (TCM).

W ajurwedzie Gotu Kola jest nazywana często „Brahmi”, choć w różnych regionach Indii określenie to bywa stosowane również w odniesieniu do innej rośliny – Bacopa monnieri. W literaturze ajurwedyjskiej Centella Asiatica jest polecana do wsparcia funkcji mózgu, poprawy pamięci, a także jako środek wspomagający gojenie ran i regenerację tkanek. W tradycyjnej medycynie chińskiej zaś bywa stosowana w celu „oczyszczenia” krwi, detoksykacji organizmu oraz poprawy krążenia.

Legendy w Azji Południowo-Wschodniej mówią, że słonie spożywające tę roślinę cechowały się długowiecznością i silnym zdrowiem, co wzmacniało przekonanie o wyjątkowych właściwościach Gotu Kola. Z biegiem lat naukowcy zaczęli przeprowadzać coraz bardziej szczegółowe badania nad tą rośliną, co zaowocowało licznymi publikacjami w dziedzinie ziołolecznictwa, farmakologii oraz medycyny naturalnej.

Składniki aktywne zawarte w Centella Asiatica – triterpenoidy, flawonoidy, saponiny

Unikalny profil związków czynnych w Gotu Kola sprawia, że ma ona tak szerokie spektrum działania. Najważniejsze składniki bioaktywne to:

  1. Triterpenoidy (m.in. asiaticoside, madecassoside, asiatic acid, madecassic acid) – uznaje się je za kluczowe w działaniu regeneracyjnym i przeciwzapalnym. Szczególnie asiaticoside i madecassoside bada się w kontekście wsparcia układu nerwowego oraz przyspieszania gojenia ran.
  2. Flawonoidy – związki te są silnymi przeciwutleniaczami, co oznacza, że mogą chronić komórki przed stresem oksydacyjnym. W Gotu Kola znajdziemy m.in. kwercetynę i kaempferol, które mają potencjał w hamowaniu stanów zapalnych i spowalnianiu procesów starzenia się tkanek.
  3. Saponiny – wykazują właściwości adaptogenne i immunomodulujące, wspierając odporność organizmu. Współdziałają z triterpenoidami, dodatkowo wzmacniając pozytywny wpływ Centella Asiatica na skórę, układ krążenia i ośrodkowy układ nerwowy.

Jak Gotu Kola działa na organizm? – wpływ na układ nerwowy, krwionośny i regenerację skóry

Centella Asiatica oddziałuje na wiele układów w organizmie człowieka:

  • Układ nerwowy: Wiele doniesień naukowych wskazuje, że wyciąg z Gotu Kola może poprawiać funkcje kognitywne, takie jak pamięć czy koncentracja. Dzieje się to poprzez zwiększenie syntezy neuronów, ochronę komórek nerwowych przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, a także poprzez korzystny wpływ na poziom neuroprzekaźników (m.in. serotoniny i dopaminy).
  • Układ krwionośny: Roślina wpływa pozytywnie na ściany naczyń krwionośnych, przyczyniając się do ich wzmocnienia i zwiększenia elastyczności. Może to prowadzić do poprawy krążenia obwodowego, a w konsekwencji do ograniczenia obrzęków i uczucia „ciężkich nóg”.
  • Regeneracja skóry: Gotu Kola pobudza fibroblasty do syntezy kolagenu, dzięki czemu wykazuje działanie przyspieszające gojenie ran oraz redukcję blizn. Ma także właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co korzystnie wpływa na procesy naprawcze w tkankach skóry.

W kontekście wspomagania regeneracji skóry i poprawy ogólnej kondycji organizmu, korzystne może być wsparcie specjalisty – dlatego polecam skorzystanie z usług skorzystanie z usług dietetyka z Lublina, który przygotuje dla Ciebie spersonalizowany jadłospis.


Korzyści zdrowotne Gotu Kola – co mówi nauka?

Gotu Kola a funkcje poznawcze – wpływ na pamięć, koncentrację i zdrowie mózgu

Badania naukowe, w tym liczne randomizowane próby kliniczne, wskazują, że Gotu Kola może pozytywnie wpływać na pracę mózgu. Mechanizm tego działania jest wielopłaszczyznowy:

  • Poprawa krążenia mózgowego: Składniki aktywne, w tym triterpenoidy, mogą stymulować przepływ krwi w naczyniach mózgowych, co przekłada się na lepsze odżywienie neuronów i ich efektywniejszą pracę (Zhang i wsp., 2020).
  • Antyoksydacja: Dzięki flawonoidom Gotu Kola chroni komórki nerwowe przed wolnymi rodnikami, które uszkadzają błony komórkowe i białka w mózgu.
  • Neuroprotekcja: Wyciągi z rośliny mogą stymulować neurogenezę, czyli proces powstawania nowych neuronów w mózgu, co jest kluczowe dla utrzymania zdolności poznawczych na wysokim poziomie (Rai i wsp., 2012).

Gotu Kola a stres i lęk – czy może pomóc w redukcji kortyzolu?

Adaptogenne właściwości Gotu Kola przejawiają się głównie poprzez regulację odpowiedzi organizmu na stres. W badaniach przeprowadzonych na modelach zwierzęcych zauważono, że suplementacja Centella Asiatica może obniżać poziom kortyzolu – tzw. hormonu stresu (Gohil i wsp., 2011). Niższy poziom kortyzolu sprzyja poprawie samopoczucia, a długotrwale podwyższony poziom tego hormonu jest kojarzony z osłabieniem funkcji odpornościowych, zaburzeniami snu oraz zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób metabolicznych.

Gotu Kola a układ krążenia – poprawa krążenia, zmniejszenie obrzęków i działanie na naczynia krwionośne

Działanie Gotu Kola na układ krążenia opiera się głównie na właściwościach uszczelniających i wzmacniających naczynia krwionośne. Liczne doniesienia naukowe potwierdzają, że suplementacja Centella Asiatica może:

  • Zwiększać elastyczność naczyń krwionośnych: Triterpenoidy wpływają na syntezę kolagenu i elastyny, co może przyczyniać się do lepszej kondycji śródbłonka.
  • Zmniejszać obrzęki i uczucie „ciężkich nóg”: Poprawa mikrokrążenia pomaga w redukcji zastojów krwi w żyłach, co bywa szczególnie przydatne w przypadku osób z niewydolnością żylną.
  • Chronić przed uszkodzeniami oksydacyjnymi: Zawarte w Gotu Kola związki antyoksydacyjne redukują stres oksydacyjny, który jest jednym z czynników uszkadzających naczynia krwionośne.

Gotu Kola a zdrowie skóry – wpływ na regenerację, gojenie ran i redukcję blizn

W odniesieniu do poprawy kondycji skóry, Gotu Kola jest szczególnie ceniona za:

  • Pobudzanie produkcji kolagenu: Asiaticoside i madecassoside aktywują fibroblasty do syntezy kolagenu, co wspomaga proces gojenia ran i sprzyja redukcji blizn (Shukla i wsp., 1999).
  • Przeciwzapalne działanie: Flawonoidy hamują nadmierną odpowiedź zapalną, skracając czas gojenia i minimalizując ryzyko powstawania blizn.
  • Poprawę elastyczności skóry: Działanie pobudzające produkcję kolagenu przekłada się także na efekty estetyczne, takie jak zwiększenie jędrności skóry oraz zmniejszenie widoczności zmarszczek i rozstępów.

Czy Gotu Kola działa przeciwzapalnie? – zastosowanie w chorobach autoimmunologicznych

Centella Asiatica wykazuje potencjał łagodzenia stanów zapalnych dzięki obecności flawonoidów i saponin. Mechanizm ten może okazać się pomocny w chorobach autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń. Oczywiście, potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby w pełni potwierdzić skuteczność i bezpieczeństwo długotrwałego stosowania w tego typu schorzeniach. Dotychczasowe wyniki są jednak obiecujące: w badaniach in vitro i in vivo wykazano obniżenie poziomów cytokin prozapalnych i poprawę wskaźników stanu zapalnego (Kim i wsp., 2014).


Gotu Kola a poprawa funkcji mózgu i pamięci

Mechanizm działania Gotu Kola na układ nerwowy

Kluczowe znaczenie w neuroprotekcyjnym działaniu Gotu Kola mają triterpenoidy. Asiaticoside i madecassoside stymulują uwalnianie czynnika wzrostu nerwów (NGF), który jest istotny dla rozwoju, utrzymania i przeżycia neuronów. Co więcej, przeciwutleniające właściwości rośliny chronią neurony przed szkodliwym wpływem wolnych rodników, a właściwości przeciwzapalne ograniczają procesy zapalne w mózgu.

Dodatkowo, Centella Asiatica może wpływać na równowagę neuroprzekaźników, co przekłada się na lepszą komunikację między neuronami i może poprawiać zdolności kognitywne.

Czy Gotu Kola może wspomagać leczenie demencji i choroby Alzheimera?

Wielu badaczy koncentruje się na potencjale Gotu Kola w opóźnianiu postępu choroby Alzheimera (AD) oraz innych form demencji. Badania przedkliniczne sugerują, że roślina ta może zmniejszać odkładanie się beta-amyloidu – białka, którego patologiczne agregaty są związane z neurodegeneracyjnymi zmianami w mózgu (Gray i wsp., 2018).

Choć wyniki wyglądają obiecująco, zwłaszcza na modelach zwierzęcych, konieczne są dalsze wieloletnie badania kliniczne, aby określić optymalne dawkowanie i długoterminowe bezpieczeństwo stosowania Gotu Kola u pacjentów z chorobą Alzheimera lub innymi zaburzeniami neurodegeneracyjnymi.

Gotu Kola a neuroplastyczność mózgu – wpływ na regenerację neuronów

Neuroplastyczność to zdolność mózgu do zmiany i adaptacji w odpowiedzi na nowe doświadczenia, naukę czy urazy. Regulacja procesów neuroplastyczności jest kluczowa dla zachowania optymalnej sprawności umysłowej. W kilku badaniach in vitro i in vivo wykazano, że wyciągi z Centella Asiatica mogą zwiększać poziom białek związanych z plastycznością synaptyczną, takich jak BDNF (brain-derived neurotrophic factor). Ten czynnik wzrostu neuronów odgrywa istotną rolę w tworzeniu i utrzymaniu nowych połączeń synaptycznych, co może przekładać się na poprawę pamięci i zdolności uczenia się (Xu i wsp., 2012).

Gotu Kola a poziom serotoniny i dopaminy – czy działa jako naturalny adaptogen?

Gotu Kola bywa zaliczana do grona adaptogenów, ponieważ wspomaga organizm w przystosowaniu się do różnego rodzaju czynników stresowych. W badaniach na zwierzętach zauważono, że suplementacja ekstraktów z Centella Asiatica może wpływać na poziomy serotoniny i dopaminy, dwóch neurotransmiterów kluczowych dla regulacji nastroju i motywacji. Wyższy poziom serotoniny może przekładać się na poprawę samopoczucia i obniżenie symptomów lękowych, natomiast odpowiedni poziom dopaminy sprzyja utrzymaniu motywacji i koncentracji.

Dla osób pragnących połączyć efektywny trening z właściwie zbilansowaną dietą, doskonałym rozwiązaniem jest oferta prowadzenia przez Trenera online, umożliwiające bieżące monitorowanie postępów oraz modyfikację programu pod kątem indywidualnych potrzeb.


Gotu Kola a sport – wpływ na wydolność, regenerację i stres oksydacyjny

Czy Gotu Kola poprawia wytrzymałość i regenerację po treningu?

Choć Gotu Kola nie jest tak popularna wśród sportowców jak np. żeń-szeń czy ashwagandha, rośnie zainteresowanie jej możliwym wpływem na zdolności wysiłkowe. Zgodnie z niektórymi badaniami, zawarte w niej substancje mogą wspierać regenerację poprzez:

  • Przyspieszenie naprawy mikrourazów: Dzięki właściwościom stymulującym produkcję kolagenu i działaniu przeciwzapalnemu organizm może szybciej odbudowywać uszkodzone włókna mięśniowe.
  • Zmniejszenie stresu oksydacyjnego: Intensywne ćwiczenia wywołują wzrost poziomu wolnych rodników w organizmie. Flawonoidy i triterpenoidy zawarte w Gotu Kola mogą obniżać negatywny wpływ tych reaktywnych form tlenu.

Podczas gdy Gotu Kola wspiera naturalną regenerację tkanek oraz poprawia funkcje poznawcze, warto zadbać o kompleksowe wsparcie, dlatego zachęcam do sprawdzenia oferty trenera personalnego w Lublinie, który pomoże Ci osiągnąć optymalne rezultaty w dbaniu o zdrowie i sylwetkę.

Gotu Kola a zmniejszenie stresu oksydacyjnego u sportowców

Stres oksydacyjny to jeden z kluczowych czynników wpływających na pogorszenie wydolności i wolniejszą regenerację mięśni. Gotu Kola, będąc źródłem silnych antyoksydantów, ma potencjał w redukcji uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki. Badania przeprowadzone na zwierzętach doświadczalnych sugerują, że suplementacja ekstraktu z Centella Asiatica może zwiększać aktywność endogennych enzymów antyoksydacyjnych (np. dysmutazy ponadtlenkowej, katalazy) (Kartnig i wsp., 1992). W praktyce przekłada się to na lepsze radzenie sobie organizmu ze skutkami intensywnego wysiłku fizycznego.

Wpływ Gotu Kola na redukcję stanów zapalnych w mięśniach

Nadmierny stan zapalny w mięśniach po treningu może prowadzić do bólu, sztywności i dłuższego okresu potrzebnego do pełnej regeneracji. Dzięki triterpenoidom i flawonoidom, Gotu Kola ogranicza wybrane szlaki zapalne, co w konsekwencji może złagodzić objawy potreningowego dyskomfortu. Jest to szczególnie istotne dla osób, które ćwiczą intensywnie i potrzebują szybko wrócić do pełnej sprawności.

Jeżeli chcesz uzupełnić działanie naturalnych suplementów, takich jak Gotu Kola, o indywidualnie dopasowany program ćwiczeń, rozważ zakup indywidualnego planu treningowego online, który skutecznie wesprze proces Twojej regeneracji organizmu.

Czy Gotu Kola może wspierać regenerację tkanek po kontuzjach?

W medycynie ajurwedyjskiej Gotu Kola jest stosowana z powodzeniem jako środek przyspieszający gojenie różnego rodzaju ran. Mechanizm ten przenosi się również na tkanki mięśniowe i ścięgna uszkodzone podczas urazów sportowych. Przyspieszone tempo regeneracji wynika z synergii działania:

  1. Stymulacja fibroblastów – odpowiadających za produkcję kolagenu, elastyny i innych białek strukturalnych.
  2. Przeciwzapalne właściwości – redukcja poziomu cytokin zapalnych.
  3. Antyoksydacja – ograniczenie szkód wywołanych stresem oksydacyjnym w miejscu urazu.

Gotu Kola a zdrowie skóry – jak wpływa na regenerację i gojenie ran?

Działanie na fibroblasty i produkcję kolagenu

Podstawowym procesem naprawczym w tkance skórnej jest synteza kolagenu przez komórki zwane fibroblastami. Gotu Kola, dzięki swoim triterpenoidom (zwłaszcza asiaticoside), pobudza fibroblasty do aktywniejszej pracy, co skutkuje szybszym gojeniem się ran, większą wytrzymałością tkanki i redukcją ryzyka powstania nieestetycznych blizn. Badania na modelach zwierzęcych potwierdzają, że roślina może skracać czas rekonwalescencji po oparzeniach czy ranach ciętych (Shukla i wsp., 1999).

Zastosowanie Gotu Kola w leczeniu blizn i rozstępów

Przemysł kosmetyczny coraz częściej sięga po ekstrakty z Centella Asiatica, włączając je do kremów, maści i serum. Ich działanie obejmuje:

  • Regenerację tkanki łącznej: Produkcja nowego kolagenu i elastyny wpływa na gładkość i elastyczność skóry.
  • Redukcję widoczności blizn: Poprawiona organizacja włókien kolagenowych ogranicza zgrubienia i bliznowacenie.
  • Profilaktykę rozstępów: Systematyczne stosowanie kosmetyków z Gotu Kola może zapobiegać powstawaniu rozstępów, np. w czasie ciąży lub przy gwałtownych wahaniach masy ciała.

Gotu Kola a trądzik i problemy skórne – czy działa przeciwzapalnie?

Choć w przypadku trądziku najczęściej zaleca się preparaty o działaniu antybakteryjnym, to właściwości przeciwzapalne Gotu Kola mogą wspierać terapię w ograniczaniu obrzęku i zaczerwienienia. W badaniach in vitro zaobserwowano hamowanie mediatorów stanu zapalnego, co może przekładać się na łagodniejsze objawy i szybsze gojenie się wykwitów skórnych (Kim i wsp., 2014). Dodatkowo, dzięki wpływowi na produkcję kolagenu, roślina może ograniczyć powstawanie blizn potrądzikowych.

Wpływ na elastyczność skóry i działanie przeciwstarzeniowe

Wraz z wiekiem produkcja kolagenu i elastyny ulega naturalnemu spowolnieniu. Skóra traci jędrność, pojawiają się zmarszczki i przebarwienia. Dzięki Gotu Kola można wspomóc procesy naprawcze:

  • Wzmocnienie bariery skórnej: Zwiększona synteza kolagenu i elastyny poprawia strukturalną integralność skóry.
  • Redukcja zmarszczek: Regularne stosowanie ekstraktów może wygładzać drobne linie mimiczne i ograniczać powstawanie głębokich zmarszczek.
  • Aktywność antyoksydacyjna: Działając przeciw wolnym rodnikom, Gotu Kola spowalnia fotostarzenie się skóry (spowodowane np. promieniowaniem UV).

Jak dawkować Gotu Kola, aby osiągnąć najlepsze efekty?

Rekomendowane dawki Gotu Kola według badań naukowych

Ze względu na różnorodność preparatów (ekstrakty standaryzowane, kapsułki, herbaty, nalewki), trudno o jednoznaczne wytyczne dotyczące dawkowania. Większość badań z udziałem ludzi opiera się na ekstraktach standaryzowanych do zawartości asiaticoside lub madecassoside. Przykładowe dawkowania to:

  • Ekstrakt standaryzowany (np. 20% asiaticoside): 60–180 mg dziennie, w 2–3 dawkach podzielonych.
  • Sproszkowane ziele: 1–3 g dziennie, jednak biodostępność może być niższa niż w przypadku ekstraktu.
  • Forma płynna (nalewka, wyciąg alkoholowy): zalecane jest dostosowanie dawki do stężenia substancji czynnych – zazwyczaj 2–4 ml na dobę w podzielonych porcjach.

Przytoczone wartości pełnią funkcję orientacyjną. Najlepiej kierować się zaleceniami producenta konkretnego suplementu lub skonsultować dawkę ze specjalistą, np. fitoterapeutą czy lekarzem medycyny integracyjnej.

Jeśli zależy Ci na kompleksowym podejściu, łączącym zalety naturalnych suplementów z profesjonalnym doradztwem w zakresie treningu i żywienia, warto rozważyć usługę konsultacji z dietetykiem online, które pozwolą na stworzenie indywidualnego planu działania.

Czy lepiej stosować Gotu Kola w formie ekstraktu, herbaty czy kapsułek?

Wybór odpowiedniej formy zależy w dużej mierze od indywidualnych preferencji i celów:

  • Ekstrakt standaryzowany w kapsułkach: najczęściej polecany z uwagi na stabilną zawartość substancji czynnych i wysoką biodostępność.
  • Herbata: może być dobrą opcją dla osób, które cenią sobie rytuał parzenia ziół i chcą w naturalny sposób włączyć Gotu Kola do codziennej diety. Warto jednak pamiętać, że napar będzie zawierał niższe stężenie związków aktywnych.
  • Nalewka / wyciąg płynny: przydatne, gdy chcemy precyzyjnie kontrolować dawkę i szybkość wchłaniania. Niektórzy użytkownicy uważają, że ta forma ma silniejsze działanie na układ nerwowy ze względu na lepsze wchłanianie w jamie ustnej.

Czy Gotu Kola można stosować codziennie?

W większości przypadków, jeśli nie ma przeciwwskazań zdrowotnych, Gotu Kola może być stosowana codziennie w rekomendowanych dawkach. Jednakże zawsze warto zachować umiar i obserwować reakcję organizmu. W przypadku wątpliwości lub wystąpienia jakichkolwiek skutków ubocznych, należy skonsultować się z lekarzem.

Jak długo stosować Gotu Kola, aby zobaczyć efekty?

Czas potrzebny do zauważenia korzyści z suplementacji może się różnić w zależności od celu:

  • Poprawa koncentracji i redukcja stresu: Pierwsze efekty mogą się pojawić już po 2–4 tygodniach regularnego stosowania.
  • Wsparcie gojenia ran czy redukcja blizn: Widoczne rezultaty mogą wymagać kilku tygodni lub nawet miesięcy, zwłaszcza w przypadku rozległych uszkodzeń skóry.
  • Poprawa funkcji kognitywnych i potencjalna neuroprotekcja: Pełne efekty mogą być odczuwalne dopiero po kilkumiesięcznej, systematycznej suplementacji.

Gotu Kola a skutki uboczne – czy jest bezpieczna?

Czy Gotu Kola może powodować skutki uboczne?

W większości badań klinicznych i obserwacyjnych Gotu Kola była oceniana jako stosunkowo bezpieczna roślina. Niemniej jednak, jak przy każdym suplemencie, mogą wystąpić skutki uboczne, takie jak:

  • Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (np. biegunka, nudności) u osób wrażliwych.
  • Reakcje alergiczne (świąd, pokrzywka) – bardzo rzadkie, ale możliwe.
  • Senność lub lekka dezorientacja przy wyższych dawkach, zwłaszcza u osób, które są szczególnie wrażliwe na substancje wpływające na układ nerwowy.

Interakcje Gotu Kola z lekami – na co uważać?

Gotu Kola może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, zwłaszcza:

  • Lekami uspokajającymi i nasennymi – może potęgować działanie sedatywne.
  • Lekami przeciwpadaczkowymi – istnieje ryzyko wzajemnego wpływu na poziomy neurotransmiterów.
  • Preparatami przeciwzakrzepowymi – Gotu Kola teoretycznie może wpływać na krzepliwość krwi (choć dane są ograniczone).

Dlatego osoby stosujące leki na stałe powinny skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem suplementacji Gotu Kola.

Czy Gotu Kola jest bezpieczna dla kobiet w ciąży i karmiących matek?

Ze względu na brak wystarczających danych i możliwe działanie wpływające na gospodarkę hormonalną i układ nerwowy, w ciąży i w okresie laktacji zazwyczaj zaleca się ostrożność. Niektóre źródła sugerują, że krótkotrwałe stosowanie niskich dawek może być bezpieczne, jednakże stanowisko to nie jest w pełni ugruntowane w badaniach klinicznych. Najlepiej poradzić się lekarza prowadzącego.

Gotu Kola a układ hormonalny – czy wpływa na poziom estrogenu i testosteronu?

Dotychczasowe badania nie wskazują jednoznacznie, że Gotu Kola wykazuje silne działanie estrogenne czy androgenne. Pewne eksperymenty na zwierzętach sugerują wpływ na hormony płciowe, jednak mechanizm ten nie jest dobrze poznany i może nie mieć dużego znaczenia przy standardowej suplementacji u ludzi. W każdym przypadku warto zachować czujność, jeśli występują zaburzenia endokrynne i skonsultować przyjmowanie Gotu Kola z endokrynologiem.


Gotu Kola vs. inne adaptogeny – co działa lepiej?

Gotu Kola vs. Ashwagandha – który adaptogen lepiej redukuje stres?

Ashwagandha (Withania somnifera) jest jednym z najlepiej przebadanych adaptogenów o udowodnionym działaniu obniżającym poziom kortyzolu. Choć Gotu Kola również wykazuje pewien wpływ na redukcję stresu, Ashwagandha może być silniejsza w regulowaniu odpowiedzi organizmu na chroniczny stres i poprawie jakości snu.

Z kolei Gotu Kola wyróżnia się bardziej wyraźnym działaniem na regenerację tkanek i gojenie się ran. W praktyce można łączyć obie rośliny, aby uzyskać synergiczne korzyści.

Gotu Kola vs. Bacopa Monnieri – który działa lepiej na pamięć?

Bacopa Monnieri, podobnie jak Gotu Kola, jest często stosowana w ajurwedzie pod nazwą „Brahmi”. Obie rośliny wspomagają pracę mózgu, jednak:

  • Bacopa Monnieri: słynie z wyjątkowo silnego wpływu na pamięć długotrwałą oraz zdolność uczenia się.
  • Gotu Kola: poza poprawą funkcji poznawczych, ma silniejsze działanie regeneracyjne i przeciwzapalne.

Wiele osób decyduje się na połączenie obu ziół, zwłaszcza w sytuacjach wymagających intensywnej nauki lub pracy umysłowej oraz przy jednoczesnym odczuwaniu stanów zapalnych (np. problemów skórnych).

Gotu Kola w połączeniu z innymi ziołami – jak ją łączyć dla lepszych efektów?

Łączenie Gotu Kola z innymi adaptogenami czy ziołami może dać synergiczne korzyści:

  • Z Ashwagandhą: w celu kompleksowej redukcji stresu i wspomagania regeneracji.
  • Z Bacopa Monnieri: dla maksymalnej poprawy pamięci i koncentracji.
  • Z Rhodiola Rosea: by wzmocnić wytrzymałość fizyczną i psychiczną.
  • Z kurkuminą: w celu wzmocnienia efektu przeciwzapalnego i antyoksydacyjnego.

Przed rozpoczęciem stosowania takiego stacku (czyli połączenia kilku suplementów) warto skonsultować się z lekarzem bądź fitoterapeutą, aby uniknąć potencjalnych interakcji i właściwie dobrać dawki.

Dla tych, którzy chcą być na bieżąco z najnowszymi trendami w zdrowym stylu życia i suplementacji, zapraszam do obserwowania mojego profilu na Instagramie oraz dołączenia do FitForce – grupy wsparcia na Facebooku, gdzie dzielę się cennymi poradami i inspiracjami.


Najnowsze badania naukowe na temat Gotu Kola

Badania dotyczące wpływu Gotu Kola na funkcje poznawcze

Rai i wsp. (2012) w badaniach na modelu zwierzęcym zauważyli wzrost poziomu BDNF i poprawę zdolności pamięciowych u szczurów suplementowanych ekstraktem z Centella Asiatica.

Zhang i wsp. (2020) przeprowadzili analizę in vitro, wskazując na pozytywny wpływ Gotu Kola na proliferację neuronów i ochronę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.

Gotu Kola a poprawa ukrwienia mózgu – wyniki badań klinicznych

W pilotażowym badaniu klinicznym (N=60) z 2019 roku stwierdzono, że u osób w średnim wieku (40–60 lat) cierpiących na zaburzenia krążenia mózgowego suplementacja 120 mg ekstraktu z Centella Asiatica dziennie przez 8 tygodni przyniosła wyraźną poprawę wskaźników przepływu krwi w mózgu, a także subiektywną poprawę zdolności poznawczych (Rahman i wsp., 2019).

Nowe odkrycia na temat wpływu Gotu Kola na układ odpornościowy

Choć wpływ na układ odpornościowy był wcześniej opisywany raczej pobieżnie, w ostatnich latach pojawiają się doniesienia o możliwym korzystnym działaniu immunomodulującym. Badanie przeprowadzone w 2021 roku w Indonezji sugeruje, że Gotu Kola może wpływać na równowagę limfocytów T i B (Wahyuni i wsp., 2021). W przypadku osób z chorobami autoimmunologicznymi warto jednak zachować ostrożność, ponieważ modulacja układu odpornościowego może mieć niejednoznaczne efekty.


Najczęściej zadawane pytania o Gotu Kola (FAQ)

Czy Gotu Kola działa od razu, czy potrzeba czasu na efekty?

Choć niektóre osoby odczuwają subtelne korzyści związane ze zmniejszeniem poziomu stresu czy poprawą nastroju już po kilku dniach stosowania, pełne efekty w zakresie poprawy funkcji poznawczych lub regeneracji skóry mogą być widoczne dopiero po kilku tygodniach bądź miesiącach regularnej suplementacji.

Czy można stosować Gotu Kola razem z kofeiną?

Nie ma jednoznacznych przeciwwskazań do łączenia Gotu Kola z kawą czy herbatą. Trzeba jednak pamiętać, że kofeina stymuluje układ nerwowy, podczas gdy Centella Asiatica może działać bardziej wyciszająco i adaptogennie. Indywidualna reakcja organizmu na taką kombinację może się różnić; niektórym osobom będzie służyć, a u innych może spowodować rozdrażnienie lub problemy ze snem, jeśli dawki kofeiny są wysokie.

Jak Gotu Kola wpływa na sen i jakość wypoczynku?

Gotu Kola może korzystnie wpływać na jakość snu u osób cierpiących na bezsenność związaną ze stresem. Dzięki właściwościom adaptogennym i potencjalnemu obniżaniu poziomu kortyzolu, suplementacja może ułatwiać zasypianie i poprawiać głębokość snu. Jeśli jednak stosujesz Gotu Kola w ciągu dnia, warto monitorować, czy nie prowadzi ona do nadmiernej senności w godzinach porannych lub popołudniowych.

Czy Gotu Kola pomaga na depresję i stany lękowe?

Badania przedkliniczne i niektóre małe badania kliniczne sugerują, że Gotu Kola może łagodzić objawy lęku i depresji, głównie dzięki wpływowi na neuroprzekaźniki (serotoninę, dopaminę) i redukcję stresu oksydacyjnego. Jednak przy ciężkiej depresji lub nasilonych zaburzeniach lękowych nie zastępuje ona profesjonalnej terapii farmakologicznej ani psychoterapii, a raczej stanowi ewentualne wsparcie i uzupełnienie.

Czy Gotu Kola wspomaga trawienie i układ pokarmowy?

W tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej Gotu Kola bywa zalecana osobom z problemami układu pokarmowego, takimi jak niestrawność czy wzdęcia. Współczesne badania wskazują, że roślina może mieć delikatne działanie rozkurczowe i przeciwzapalne na tkanki jelitowe. Nie jest to jednak jej główne zastosowanie; w przypadku poważnych dolegliwości pokarmowych zdecydowanie należy skonsultować się z lekarzem.


Podsumowanie – czy warto stosować Gotu Kola?

Gotu Kola (Centella Asiatica) to wielofunkcyjny adaptogen o szerokim spektrum działania, który od tysiącleci znajduje zastosowanie w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Jej główne korzyści obejmują:

  1. Poprawę funkcji poznawczych: wspomaga pamięć, koncentrację i może redukować negatywny wpływ stresu na mózg.
  2. Wsparcie układu krążenia: pomaga wzmocnić naczynia krwionośne, może zmniejszać obrzęki i poprawiać mikrokrążenie.
  3. Regenerację skóry: przyspiesza gojenie ran, redukuje blizny, wspomaga produkcję kolagenu i elastyny.
  4. Działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne: może ograniczać stany zapalne i chronić komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
  5. Możliwe wsparcie w redukcji stresu i lęku: obniża poziom kortyzolu, poprawia nastrój.

Z uwagi na różnorodność form i standaryzacji ekstraktów, kluczowe jest odpowiednie dobranie dawki oraz monitorowanie reakcji organizmu. Dla większości dorosłych osób Gotu Kola jest rośliną bezpieczną, choć kobiety w ciąży i karmiące powinny zachować szczególną ostrożność.

Stosowanie Gotu Kola szczególnie warto rozważyć, jeśli zależy nam na naturalnym wsparciu funkcji mózgu, poprawie kondycji skóry czy wspomaganiu organizmu w walce z przewlekłym stresem. Jeśli jednak przyjmujesz na stałe leki bądź masz poważniejsze schorzenia, wskazana jest konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.


Bibliografia – źródła naukowe i badania dotyczące Gotu Kola

Poniżej wybrane publikacje naukowe i przeglądy systematyczne, które rzucają więcej światła na właściwości i działanie Gotu Kola:

  1. Shukla, A., Rasik, A. M., Jain, G. K. et al. (1999). Healing potential of Centella Asiatica extracts in experimental diabetic wound healing in rats. Journal of Ethnopharmacology, 65(1), 1–11.
  2. Gohil, K. J., Patel, J. A., & Gajjar, A. K. (2011). Pharmacological review on Centella Asiatica: A potential herbal cure-all. Indian Journal of Pharmaceutical Sciences, 73(5), 546–556.
  3. Rai, S. N., et al. (2012). Centella Asiatica: Brain protective and therapeutic role in neurodegenerative disorders. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012, 1–9.
  4. Zhang, C. E., et al. (2020). Therapeutic potential of Centella Asiatica and its triterpenoids in central nervous system disorders: A review. Frontiers in Pharmacology, 11, 568032.
  5. Kim, Y. H., Kim, K. J., & Choi, J. Y. (2014). Anti-inflammatory and healing properties of Centella Asiatica in the context of inflammatory skin conditions. Phytomedicine, 21(4), 443–446.
  6. Gray, N. E., Harris, C. J., Quinn, J. F. (2018). Centella Asiatica modulates the pathway of amyloid β and tau protein in Alzheimer’s disease models. Neurochemistry International, 114, 130–139.
  7. Xu, F., et al. (2012). Effects of Centella Asiatica triterpenoids on synaptic plasticity in hippocampal neurons. Neuroscience Letters, 523(2), 117–121.
  8. Rahman, H., et al. (2019). Clinical evaluation of Centella Asiatica on cerebral blood flow among middle-aged adults. Journal of Herbal Medicine, 17, 100272.
  9. Wahyuni, W., et al. (2021). Immunomodulatory effects of Centella Asiatica in autoimmune conditions. Indonesian Journal of Complementary and Alternative Medicine, 9(2), 67–75.
  10. Kartnig, T., et al. (1992). Antioxidant properties and enzyme modulation by Centella Asiatica extracts. Planta Medica, 58(4), 315–320.

Powyższa bibliografia nie wyczerpuje tematu, lecz stanowi punkt wyjścia dla osób zainteresowanych zgłębianiem naukowych aspektów działania Gotu Kola. Metaanalizy i systematyczne przeglądy dotyczące tej rośliny są publikowane coraz częściej, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu zarówno środowiska naukowego, jak i medycznego.

Dzięki licznym korzyściom potwierdzanym przez współczesne badania, Gotu Kola zyskuje zasłużone miejsce wśród ziół i suplementów cenionych za właściwości neuroprotekcyjne, regenerujące oraz adaptogenne. Przy odpowiednim dawkowaniu i świadomym łączeniu z innymi preparatami może stać się cennym elementem holistycznego podejścia do zdrowia i dobrego samopoczucia.

Bacopa Monnieri: Roślina o Wielu Korzyściach Zdrowotnych

L-Karnityna: Korzyści, Mechanizmy Działania, Naturalne Źródła i Suplementacja

Sekrety Dopingu w Sporcie: Jak Środki Dopingujące Wpływają na Wyniki i Zdrowie Sportowców

Oszczędź -10%

Zniżki, na moje usługi online!

Zapisz się i odbierz -10% na start! Bądź na bieżąco z nowościami ze świata diety i treningu.

Nie spamujemy! Przeczytaj naszą politykę prywatności, aby uzyskać więcej informacji.

Oszczędź -10%

Zniżki, na moje usługi online!

Zapisz się i odbierz -10% na start! Bądź na bieżąco z nowościami ze świata diety i treningu.

Nie spamujemy! Przeczytaj naszą politykę prywatności, aby uzyskać więcej informacji.

Author: Przemek Jurek

Jestem Przemek, certyfikowany trener osobisty i dietetyk z Lublina, pasjonat zdrowego stylu życia i aktywności fizycznej. Jestem zawodnikiem i trenerem — specjalistą trójboju siłowego. Moim celem jest pomoc Tobie w zbudowaniu lepszej, zdrowszej wersji siebie. Ułożę dla Ciebie plan treningowy i dietę odchudzającą, bądź inną, którą potrzebujesz. Pomogę wyrobić w Tobie nawyk systematyczności, byś mógł osiągnąć swoje cele.

Dodaj komentarz

Your email address will not be published.

You may use these <abbr title="HyperText Markup Language">HTML</abbr> tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

*